TRANG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ
BAN QUẢN LÝ DI TÍCH
TỈNH NGHỆ AN

Đền thờ Nguyễn Xí nay thuộc xã Nghi Hợp, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An là một ngôi đền cổ, quy mô có giá trị kiến trúc được xây dựng cách ngày nay trên 500 năm. Trải qua bao biến cố ngôi đền vẫn bảo lưu được các giá trị mang nét truyền thống.

Đền là nơi thờ phụng Nguyễn Xí, một danh tướng thời Lê. Nguyễn Xí sinh năm Đinh Sửu (1397)  tại làng Thượng Xá, huyện Chân Phúc, nay thuộc xã Nghi Hợp, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. Ông là người có công lớn trong việc đánh tan quân Minh, giúp Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, là một trong những vị khai quốc công thần triều Lê.
Trong cuộc đời làm quan của mình, Nguyễn Xí đã phụng sự 4 triều đại vua Lê: Vua Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông, Lê Nhân Tông, và Lê Thánh Tông và đảm nhận nhiều chức vụ quan trọng của triều đình lúc bấy giờ.
Năm 1465, Nguyễn Xí ốm nặng và qua đời, nhà vua vô cùng thương tiếc đã truy tặng Nguyễn Xí tước “Thái sư Cương Quốc công”. Thi hài của ông đã được nhà vua cho bảo quản tại điện Kính Thiên và tổ chức tang lễ như một quân vương, sau đó chuyển linh cữu về quê tại làng Thượng Xá nay thuộc xã Nghi Hợp, huyện Nghi Lộc để mai táng. Sau hai năm ông mất, vua Lê Thánh Tông sai dựng đền thờ ông và ban sắc “Quốc tạo, quốc tế”, cho khắc văn bia ghi nhớ công lao muôn đời. Năm 1990, đền thờ Cương quốc công Nguyễn Xí được Bộ Văn hóa xếp hạng là di tích cấp Quốc gia.

Hàng năm tại đền diễn ra nhiều kỳ lễ trọng như lễ cầu yên, kỳ phúc…nhưng thu hút được đông đảo con cháu và nhân dân trong vùng tham gia là lễ kỷ niệm ngày sinh của ngài. Phần lễ diễn ra trang nghiêm, thành kính với các nghi thức như lễ rước thần, lễ yết cáo, lễ đại tế. Lễ rước thần từ đền thờ ra khu lăng mộ của ngài thu hút được đông đảo con cháu, nhân dân cùng du khách thập phương tham dự. Điều đặc biệt tại lễ rước này đều do con cháu thuộc các chi của họ Nguyễn trên khắp mọi miền tổ quốc đảm nhận một cách trang trọng nhất.

Phần hội cũng diễn ra nhiều trò chơi dân gian với các hoạt động thể thao như đua thuyền, đánh cờ người, bóng chuyền, văn nghệ thu hút đông đảo nhân dân tham gia.
Lễ kỷ niệm 620 năm ngày sinh Thái sư Cương quốc công Nguyễn Xí không những thể hiện lòng tôn kính, ngưỡng vọng đến vị danh thần kiệt xuất của dân tộc mà còn góp phần giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho các thế hệ trẻ. Bên cạnh các hoạt động mang tính tâm linh đó, xã Nghi Hợp còn long trọng tổ chức lễ mít tinh đón nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới ghi nhận sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc./.

Anh Thơ